IZ PP nr 18 - Przemiany Unii Europejskiej. Rola Niemiec i implikacje dla stosunków polsko-niemieckich. Trzy scenariusze

Kryzys zadłużenia w strefie euro, konsekwencje Arabskiej Wiosny, aneksja Krymu przez Rosję i wojna na Ukrainie, rozprzestrzenianie się terroryzmu, wreszcie wojna w Syrii i kryzys uchodźczy skutkujący podziałami między państwami członkowskimi, ilustrują powiększającą się gwałtownie skalę zagrożeń dla Unii Europejskiej. Jej przyszłość można rozpatrywać szkicując różne warianty rozwoju. Pierwszy scenariusz zakłada realizację koncepcji integracji rozwijanej według różnych prędkości z kluczową rolą państw należących do tzw. twardego rdzenia. Drugi scenariusz zakłada fiasko tej koncepcji i nieuchronność dezintegracji. Trzeci scenariusz zakłada pragmatyzm państw członkowskich w dążeniu do przezwyciężenia pojawiających się kryzysów wewnętrznych i zewnętrznych oraz możliwość kontynuowania integracji w obrębie całej UE. W ramach każdego scenariusza starano się określić charakter zaangażowania Niemiec w UE oraz jego implikacje dla stosunków polsko-niemieckich.

Polska jest żywotnie zainteresowana zahamowaniem odśrodkowych tendencji i znalezieniem kompromisu między państwami członkowskimi, satysfakcjonującego i pierwszych protagonistów idei europejskiej i tych, którzy z powodu podziału jałtańskiego dołączyli do dzieła integracji z opóźnieniem. Podobnie Niemcy są zainteresowane przezwyciężeniem trudności i umocnieniem UE. Dysponują przy tym odpowiednim potencjałem pozwalającym zmobilizować inne państwa wokół tego celu. Bez wątpienia od kształtu UE, formowanego podczas zmagań ze wspomnianymi wyzwaniami i zagrożeniami, będzie zależeć przyszłe miejsce Polski w Europie.

Opracowanie powstało w wyniku realizacji projektu badawczego pt. „Polskie elity polityczne wobec stosunków Polski z Niemcami w ramach Unii Europejskiej”, który był finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki na podstawie decyzji numer 2012/07/B/HS5/03966.